تفاوت های اساسی آجر شاموتی و آجر انگلیسی

آجر یکی از قدیمی‌ترین و پرکاربردترین مصالح ساختمانی است که با توجه به ترکیب مواد اولیه و فرآیند پخت، انواع مختلفی دارد. در میان آن‌ها، آجر شاموتی و آجر انگلیسی به دلیل ویژگی‌های خاص خود، کاربردهای متفاوتی پیدا کرده‌اند.

آجر شاموتی با ساختاری مقاوم در برابر حرارت، اغلب در کوره‌ها و فضاهای صنعتی به کار می‌رود، در حالی که آجر انگلیسی بیشتر به‌خاطر زیبایی، دوام و نظم در ابعاد، در نمای ساختمان‌های لوکس یا سنتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. شناخت تفاوت‌های این دو نوع آجر، به انتخاب صحیح‌تر در پروژه‌های عمرانی کمک می‌کند و مانع از بروز مشکلات عملکردی در طول زمان می‌شود. در ادامه، به بررسی دقیق‌تر تفاوت‌های اساسی این دو نوع آجر خواهیم پرداخت.

مقایسه آجر شاموتی و آجر انگلیسی

آجر شاموتی و آجر انگلیسی، هر دو از مصالح شناخته‌شده در صنعت ساخت‌وساز به شمار می‌روند، اما ویژگی‌های فنی، کاربردها و حتی ظاهر آن‌ها تفاوت‌های چشم‌گیری با یکدیگر دارند. آجر شاموتی عمدتاً از خاک‌های نسوز مانند خاک آلومین دار ساخته می‌شود و در دمای بالا پخته می‌شود، بنابراین مقاومت حرارتی بالایی دارد. این آجرها بیشتر در مصارف صنعتی مانند ساخت دیواره‌های کوره، شومینه و بخش‌هایی از تأسیسات حرارتی به کار می‌روند.
در مقابل، آجر انگلیسی یک محصول سنتی با ظاهری کلاسیک و زیباست که بیشتر برای اهداف تزئینی، نمای خارجی و طراحی معماری کلاسیک استفاده می‌شود. آجرهای انگلیسی معمولاً دارای ابعاد دقیق، رنگ‌بندی متنوع و سطحی صاف و یکنواخت هستند که ظاهر لوکس و هماهنگی به نما می‌بخشند. در ادامه تفاوت‌های اصلی این دو نوع آجر را در یک جدول مقایسه‌ای مشاهده می‌کنید:

انتخاب صحیح بین آجر شاموتی و آجر انگلیسی

پیش از انتخاب بین آجر شاموتی و آجر انگلیسی، لازم است مجموعه‌ای از عوامل فنی و اجرایی به‌دقت بررسی شود. نیاز پروژه، بودجه، محل استفاده، ملاحظات زیست‌محیطی و دوام مصالح، همگی در این تصمیم‌گیری نقش دارند. در ادامه، به بررسی این عوامل کلیدی برای رسیدن به یک انتخاب هوشمندانه می‌پردازیم.

بررسی نیاز پروژه 

اولین گام در انتخاب آجر مناسب، شناخت دقیق نیازهای پروژه است. اگر پروژه با دماهای بالا، حرارت مستقیم یا تغییرات شدید دمایی مواجه است، بدون تردید آجر شاموتی انتخابی مناسب و مقاوم خواهد بود. در مقابل، اگر هدف از استفاده، زیباسازی نمای ساختمان، افزایش جلوه کلاسیک و ایجاد بافت جذاب در طراحی معماری است، آجر انگلیسی با ظاهر یکدست و جذاب خود گزینه‌ای بهتر محسوب می‌شود.

 استحکام نیز بسته به نوع استفاده متفاوت است؛ آجر شاموتی در برابر فشارهای حرارتی بسیار مقاوم است اما برای سازه‌های باربر مناسب نیست. در حالی که آجر انگلیسی ضمن مقاومت نسبی، وزن کمتری داشته و برای نما و دکوراسیون مطلوب است.

در نظر گرفتن بودجه

آجر شاموتی معمولاً به‌دلیل مواد اولیه خاص و فرآیند پخت پیچیده‌تر، قیمت بالاتری نسبت به آجرهای معمول دارد. بنابراین اگر پروژه نیاز به مقاومت حرارتی ندارد، استفاده از آجر انگلیسی می‌تواند از نظر اقتصادی مقرون‌به‌صرفه‌تر باشد. البته تنوع قیمتی در آجرهای انگلیسی بسته به رنگ، نوع پخت و برند تولیدکننده وجود دارد که امکان انتخاب متناسب با بودجه را فراهم می‌کند.

موقعیت استفاده 

برای فضاهای داخلی مانند شومینه، کوره‌های صنعتی، یا دیواره‌هایی که با آتش مستقیم در تماس هستند، آجر شاموتی بهترین انتخاب است. این آجرها برای استفاده در فضای خارجی با شرایط اقلیمی سخت نیز مناسب هستند، به شرطی که تمهیدات ضدآب‌سازی انجام شود. اما آجر انگلیسی بیشتر برای نما، دیوارهای تزئینی، لابی‌ها و محوطه‌سازی کاربرد دارد و از نظر زیبایی‌شناسی جذابیت بالایی ایجاد می‌کند.

ملاحظات زیست‌محیطی و دوام

آجر شاموتی به‌علت ترکیبات طبیعی نسوز و طول عمر بالا در برابر حرارت، از نظر دوام گزینه‌ای قابل اتکا محسوب می‌شود، اما بازیافت و استفاده مجدد از آن دشوارتر است. آجر انگلیسی به‌دلیل استفاده از خاک رس، مصرف سوخت کمتر در پخت و امکان بازیافت مجدد، می‌تواند در برخی موارد گزینه‌ای سازگارتر با محیط‌زیست باشد. همچنین نگهداری از آجر انگلیسی در طول زمان ساده‌تر است و در برابر فرسایش رنگ و ترک‌خوردگی مقاوم‌تر نشان داده است.

نکات تخصصی در اجرای هر دو نوع آجر

ملات‌های مناسب برای نصب

برای نصب آجر شاموتی به‌ویژه در فضاهای حرارتی، باید از ملات‌های نسوز با ترکیباتی مانند سیمان آلومینات بالا یا ملات شاموتی استفاده شود. این ملات‌ها در برابر انبساط حرارتی و دمای بالا پایدارند و از ترک‌خوردگی جلوگیری می‌کنند. در مقابل، آجر انگلیسی با ملات‌های معمولی مانند سیمان سفید یا سیمان پلیمری قابل نصب است و نیاز به تجهیزات یا مصالح ویژه‌ای ندارد.

نکات اجرایی در استفاده از آجر شاموتی در کوره‌ها و شومینه‌ها

در اجرای آجر شاموتی در کوره یا شومینه، توجه به فاصله انبساطی، چیدمان آجری به‌صورت زیگزاگ، و پوشش لایه‌های عایق حرارتی بسیار ضروری است. اجرای نادرست می‌تواند باعث ترک‌خوردگی یا ریزش ساختار در دماهای بالا شود. همچنین بهتر است از استادکارانی که در نصب آجر نسوز تجربه دارند استفاده شود تا عملکرد حرارتی بهینه حاصل شود.

نکات اجرایی در نمای ساختمان با آجر انگلیسی

برای اجرای نمای آجری با آجر انگلیسی، باید به چیدمان صحیح بندها، تراز بودن سطوح، و رعایت فواصل انبساطی توجه ویژه داشت. استفاده از دوغاب‌های رنگی نیز می‌تواند هماهنگی و زیبایی نمای ساختمان را افزایش دهد. عایق‌کاری پشت دیوار نیز از نفوذ رطوبت و کاهش عمر نما جلوگیری می‌کند.

مراقبت و نگهداری پس از نصب

پس از نصب، آجر شاموتی در فضاهای حرارتی معمولاً نیاز به نگهداری خاصی ندارد، اما در فضاهای مرطوب باید عایق‌کاری انجام شود. در مورد آجر انگلیسی، نگهداری منظم با استفاده از برس‌های نرم برای جلوگیری از جذب گردوغبار و نیز استفاده از مواد پوششی ضدآب برای افزایش عمر مفید توصیه می‌شود. تمیزکاری بدون استفاده از مواد شیمیایی اسیدی، به حفظ رنگ طبیعی آجر کمک می‌کند.

سخن پایانی
انتخاب میان آجر شاموتی و آجر انگلیسی، مستقیماً به نوع پروژه، شرایط محیطی و اولویت‌های زیبایی‌شناسی یا عملکردی بستگی دارد. با شناخت دقیق تفاوت‌ها، مزایا و محدودیت‌های هر یک، می‌توان تصمیمی آگاهانه و اصولی برای اجرای پروژه‌ای پایدار، مقاوم و زیبا گرفت.